มาปีการศึกษาใหม่ (พ.ศ.2554) แต่หลักการเรียนรู้แบบเดิม "สนุก/สัมผัสจริง/เกิดจินตนาการ" ที่ยังคงเป็นหลักการที่ใช้ได้ดี เหมาะสมกับวัย และสามารถเข้าถึงสาระด้านธรรมชาติได้อย่างมีความสุข มาปีนี้ จะพาเด็กๆ ทำกิจกรรมเรียนรู้ที่ผ่านการลงมือปฏิบัติมากขึ้น ต่อเนื่องและเห็นผลได้ โดยมุ่งไปที่การทำกิจกรรม "การให้" เป็นการฝึกทักษะการมองเห็นคุณค่าชีวิตอื่นและคุณค่าของตนเองที่ทำประโยชน์ให้กับผู้อื่นได้ ผ่านกิจกรรมที่เรียกว่า "กู้กล้า" "สาลี่ต้นไม้" “เด็กแนวกันไฟ" และ "กะ...เพาะเมล็ด" กิจกรรมต่างๆ เหล่านี้ถูกออกแบบมาจากเด็กๆ และพี่ๆ ทีมกิจกรรมร่วมกันคิดออกมา โดยมีเส้นกรอบเวลาปฏิบัติการตามฤดูกาลทางธรรมชาติเป็นสำคัญ ดังนี้
กู้กล้า คือ การช่วยเหลือต้นไม้เล็กๆ ที่เราเรียกกันว่า กล้าไม้ ด้วยการย้ายกล้าไม้ที่มีความเสี่ยงต่อการตายไปที่อื่นที่ปลอดภัยและเหมาะสม โดยกล้าไม้ที่จะกู้เกิดขึ้นอยู่ริมถนนใหญ่หรือที่ที่มีความเสี่ยงต่อการถูกไถ ตัด ถอน รถเหยียบ เป็นกล้าไม้ที่ยังดูแลตัวเองไม่ได้ อายุไม่ถึง 1 ปี หรือมากกว่าเล็กน้อยแต่ยังมีความเสี่ยงอยู่ ซึ่งจะเกิดกล้าไม้เหล่านี้มากในช่วงฤดูฝน วิธีการง่ายๆ ที่เด็กๆ จะทำกันได้ ก็คือ การสำรวจหากล้าไม้ประเภทนี้ แล้วกู้ลงในถุงดำเพาะกล้า (อย่างมีเมตตา) นำมาอนุบาลต่อในพื้นที่สำนักงานของมูลนิธิฯ จนกระทั่งโตและแข็งแรงพอแล้ว จึงนำกลับเข้าไปปลูกในพื้นที่ทางธรรมชาติที่ปลอดภัยและเหมาะสมต่อไป
สาลี่ต้นไม้ คือ การจัดหาพันธุ์ไม้ที่ให้ผลไม้ที่กินได้ แบ่งปันไปยังบ้านต่างๆ ในชุมชนที่อยากจะปลูกและเลี้ยงดูต่อ โดยเมื่อมันเติบโตจนให้ผลแล้ว จะมีเงื่อนไขร่วมกันว่า ต้องแบ่งให้คนในชุมชนทานได้โดยไม่หวง พันธุ์ไม้ที่จัดหามาให้ปลูกกัน เช่น ต้นมะม่วง ต้นชมพู่ ต้นมะเฟือง ต้นมะขาม ต้นลิ้นจี่ ต้นมะปราง เป็นต้น
เด็กแนวกันไฟ คือ การเก็บเศษซากไม้ที่ล้มตายที่พร้อมจะเป็นเชื้อเพลิงออกจากบริเวณโคนต้นไม้ใหญ่ในป่า เพื่อป้องกันไม่ให้ไฟป่าลามมาไหม้ที่โคนต้นไม้ใหญ่ได้ ซึ่งเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้ไม้ยืนต้นล้มตายจากไฟ โดยเด็กๆ จะไปกำหนดพื้นที่ในป่าที่มีต้นไม้ใหญ่บนป่าเขากระโจมที่มีความเสี่ยงต่อการถูกไฟป่ารุกราน แล้วเข้าไปช่วยเก็บเศษใบไม้ กิ่งไม้ หรือซากไม้ที่ล้มตายที่พร้อมจะเป็นเชื้อเพลิงอย่างดี ให้ออกห่างไกลจากโคนต้นไม้ใหญ่ที่เป็นเป้าหมายของการดูแลในพื้นที่นั้น
กะ...เพาะเมล็ด คือ การเก็บรวบรวมเมล็ดพันธุ์ไม้ยืนต้น ที่ออกเมล็ดมา เพื่อเพาะและขยายพันธุ์ไม้ยืนต้นนั้นๆ ต่อไป และเมื่อเติบโตที่แข็งแรงพอ ก็จะนำกล้าไม้นั้นกลับเข้าไปปลูกในป่าหรือในพื้นที่ธรรมชาติละแวกบ้านที่เสื่อมโทรม
นอกเหนือจากการได้ลงมือ "ช่วยเหลือต้นไม้" แล้ว เด็กๆ ย่อมจะได้รู้จักต้นไม้และพันธุ์ไม้ในป่าหลังบ้านของตนเองไปด้วยในตัว การสร้างผลงานการเรียนรู้ของเด็กๆ ผ่านกระบวนการทางศิลปะ ก็เป็นอีกทางหนึ่งที่พี่ๆ จะชวนให้น้องๆ ได้เกิดการทบทวนและสรุปข้อเรียนรู้ที่ได้จากกิจกรรมอย่างมีความสุขและเกิดความภาคภูมิใจในตนเองได้ในที่สุด
และที่สำคัญ กิจกรรมทั้งหมดนี้จะเกิดขึ้นได้ ก็ด้วย ของเด็กๆ เท่านั้น ไม่มีการกะเกณฑ์และฝืนบังคับแต่อย่างใด เพราะใจที่จะช่วยเป็นต้นทุนที่ต้องมีมาก่อนอย่างอื่น
|
